Psikiyatri ve Psikoterapi

Psikoterapi, başvuruda bulunan kişi ya da kişilerin (danışanların ya da ruh sağlığı bozukluğu olan hastaların), düşünsel çarpıtmalarının düzeltilmesi, çektikleri çökkünlük ve bunaltı gibi ruhsal sıkıntılarının ve duygusal acılarının giderilmesi, davranışsal işlev bozukluklarının onarılması ve baş etme becerilerinin artırılması için, bu konuda özel eğitim almış bir kişinin (terapistin) tek başına ya da özel eğitim almış kişilerin (terapistlerin) bir arada uyguladığı ve yöntemleri belirlenmiş olan, daha çok karşılıklı görüşmeye dayalı, kişiler arası bir etkileşim süreci olarak tanımlanabilir.

Özetle, insanların ruhsal sorunlarından kurtulmalarına ve kendilerini geliştirmelerine yardımcı olacak her türlü bilimsel insan etkileşimi yaklaşımı psikoterapi olarak görülebilir. Görüşme, oyunlaştırma, yansıtmalı yöntemler gibi yöntemler, sık kullanılan başlıca yöntemleridir.

Bütün psikoterapi yaklaşımları bir anlamda öğrenme yöntemleridir. Bütün psikoterapiler insanların değişmesini amaçlarlar. Onların daha değişik düşünmelerine, daha değişik duygular yaşamalarına ve daha değişik davranmalarına çalışırlar. Dolayısıyla psikoterapi gerçek bir öğrenme yaşantısıdır. Yeni bilgi ve becerileri öğrenmek ya da unutulmuş olanları yeniden öğrenmektir; nasıl öğrenileceğini öğrenmektir ya da yanlış öğrendiklerini yeniden öğrenmektir, bir anlamda bildiklerini de yeni bir bakış açısıyla öğrenmektir.

Bugün için yüzlerce psikoterapi yönteminin olduğundan söz edilmektedir.

PSİKOTERAPİ TÜRLERİ

I. HEKİMİN HASTAYA YAKLAŞIM BİÇİMİ VE TUTUMUNA GÖRE

A.   Bastırıcı (Suppressive)

B.   Destekleyici (Supportive)

C.   Derinliğine araştırıcı (Explorative)

II. RUHSAL BOZUKLUK ANLAYIŞI VE KURAMSAL ÇIKIŞ NOKTASINA GÖRE:

A. Psikodinamik temellere dayananlar:

a) Psikanaliz, Freud'un geliştirdiği psikanaliz ve bunun değiştirilmiş, uyarlanmış biçimleri

b) Freud'dan yöntemce büyük ayrılma göstermeyen fa­kat kuramsal açıdan ayrılıkları olan analiz okulları (Jung, Adler, Rank, Horney, Sullivan…)

c) Psikanalitik nesne ilişkileri kuramı (Klein, Fairbairn. Kernberg…), psikanalitik benlik (ego) psikolojisi (Hartmann, Rapaport, Erikson...), psikanalitik özbenlik (kendilik) psikolojisi (Kohut..)

B. Öğrenme ilkelerine dayanan davranışçı, bilişsel psikopatoloji, bilgi işlemleme, sosyal psikoloji ilkelerine dayanan psikoterapi türleri:

a) Sistematik duyarsızlaştırma (Wolpe…), alıştırma, itici koşullama, olumlu pekiştirme ve söndürme vb.

b) Bilişsel (Kognitif)-Davranışçı Terapi (Beck…)

c) Düşünsel Duygulanımcı Davranış Terapisi (Ellis…)

C. Varoluşçu ve görüngü-bilimsel temellere dayananlar (Binswanger, Minkowski, Frankl, Strauss...)

III. SAĞALTIM DURUMUNUN BİÇİMİ VE YAPISINA GÖRE

A) Bireysel psikoterapi

B) Grup psikoterapisi

C) Psikodrama

D) Oyun Psikoterapisi

G) Aile Psikoterapisi

Kaynaklar:

1- Köroğlu E. Türkçapar H. “Psikoterapi Yöntemleri Kuramlar ve Uygulama Yönergeleri”

2- Özrütk M.O. Uluşahin A.  “Ruh Sağlığı ve Bozuklukları” adlı kitaplardan uyarlanmıştır