Psikiyatri ve Psikoterapi

Boşalma ve erken boşalmanın fizyolojisi ve nedenleri ile ilgili bilgilerimiz henüz yetersizdir. Erken boşalma sebepleri arasında penis aşırı duyarlılığının, aşırı uyarılmış boşalma refleksinin ve santral sinir sisteminde düşük serotonin transferinin rol oynayabileceği düşünülmektedir.

Erken boşalma erkeklerde en sık görülen cinsel işlev bozukluğudur. Cinsel işlev bozukluğu olan erkeklerin % 35-40'ında esas şikâyetin erken boşalma olduğu bildirilmektedir.

Erkek popülâsyonunda %21 oranında görüldüğü, örnekleme ve kullanılan ölçütlere bağlı olarak görülme sıklığının % 40–75 arasında değiştiği de bildirilmiştir. Erken boşalması olanların hemen hemen yarısı sıkıntı yaşamıyor ve tedaviye ihtiyaç duymuyor.

Tanımda 3 anahtar kavram

1.Azalmış intravajinal bekleme

2.İstemli denetim yokluğu

3.Doyumsuzluk veya sıkıntı

Erken boşalma, yaşam boyu ya da sonradan ortaya çıkmış olmasına, genel ya da durumsal olmasına, psikolojik etkenlere veya birden fazla etkene bağlı olmasına göre de çeşitli alt gruplara ayrılmıştır.

1. Nörolojik kökenli erken boşalma

2. Fiziksel hastalığa bağlı erken boşalma

3. Fiziksel hasara bağlı erken boşalma

4. İlaç yan etkisine bağlı erken boşalma

5. Psikolojik sisteme bağlı erken boşalma

5. Psikolojik zorlanmaya bağlı erken boşalma

7. İlişkideki zorlanmalara bağlı erken boşalma

8. Psiko-seksüel beceri eksikliğine bağlı erken boşalma

9. Diğer cinsel işlev bozuklukları ile birlikte görülen erken boşalma (Mikst tip)

Nörolojik kökenli erken boşalma sinir sistemindeki erken boşalmaya yatkınlıktan kaynaklanmaktadır. Bilindiği gibi boşalma bir refleks tarafından tetiklenmektedir. Kısaca hızlı bir refleks söz konusudur. Bu tip erken boşalma ömür boyu sürer, tüm partnerlerle ve mastürbasyon dahil her durumda görülür.

Son zamanlarda, araştırmacılar, erken boşalma için yaşam boyu yatkınlıkta genetik geçişin de bir miktar rolü olduğu tezini geliştirmişlerdir.

Rowland (1999), erken boşalması olan ve olmayan erkekler arasında bazı fizyolojik farklar bulmuştur. Örneğin, erken boşalması olan erkeklerde bulbokavernöz refleks daha hızlıdır. Bu pelvik adalelerde hızlı nörolojik yanıt anlamına gelmektedir.

Tanı Nasıl Konur?

Tanıya varılırken erken boşalması olan kişinin yanı sıra varsa ve mümkünse cinsel partneri ile de görüşülmelidir. Tanı öyküye dayanılarak konur.

Aynı zamanda bir sertleşme problemi olup olmadığını belirlemek için ayrıntılı bir cinsel öykü alınmalıdır. Penis sertleşme bozukluğu varsa önce bu tedavi edilir

Olguların çoğunda organik bir neden bulunmamakla birlikte gerektiğinde ürolojik ve nörolojik muayene ve incelemeler yapılmalıdır.

*İntravajinal bekleme zamanı prezervatif kullanımından etkilenmez

*Sünnetin İntravajinal  bekleme zamanı üzerinde etkisi yoktur.

Risk Faktörleri ve Eşlik Eden Durumlar Nelerdir?

Psikolojik

Cinsel deneyimsizlik

Seyrek cinsel ilişki

İlişki sorunları

Korku/anksiyete (gebelik, hastalık, yetersiz performans)

Cinsel yanıtı anlamamak

Fizyolojik

Genel sağlık durumunun kötü olması

Penis ereksiyon bozukluğu (%30 komorbidite)

Prostat iltihabı

Şeker hastalığı

Uyuşturucu (Opiyat) kullanımı

Tek sebep, tek tedavi ve kolayca iyileşme miti!

Erken boşalma hakkındaki popüler psikoloji inanışı, tek bir sebebin (Çok fazla ve hızlı mastürbasyon yapmak, çiftle cinsel ilişkiye de aynı şekilde yaklaşmak), tek bir tedavi biçiminin (sıkma tekniği) bulunduğu ve iyileşmenin basit ve çabuk olduğu şeklindedir. Son zamanlarda erkeğe sadece antidepresan vererek boşalmayı geciktirmek şeklinde basit bir tıbbi yaklaşım da ortaya çıkmıştır. Burada erkeğin herhangi bir şey öğrenmesine gerek olmadığı gibi kadının tedaviye katılımına da gerek yoktur.

Erken boşalma da dâhil olmak üzere insan cinsel davranışları bireyden bireye, çiftten çifte değişen çok nedenli ve çok boyutlu bir yapı gösterir. Erken boşalmayı anlamanın en iyi yolu, onu birbirini etkileyen birçok nedenin ortaya çıkardığı fiziksel, bilişsel, davranışsal, emosyonel ve ilişkisel bir durum olarak kabul etmektir. Erken boşalmaya neden olan kişiye özel etmenlere odaklanmak, bu sayede soruna başarılı bir şekilde yaklaşabilmek ve erken boşalma hakkındaki eski duygu, düşünce ve davranışlardan kaçınmak esastır.

Tıbbi ilaçla ve fizyolojik tedaviler

Antidepresanlar

SSGI: (Fluoksetin, Sertralin, Paroksetin) Basarı oranı%20-60;

TSA: Kloimipramin, Amitriptilin

Anksiyolitikler: Klordiazepoksit, Lorazepam, Diazepam, Alprazolam

Anestezik Kremler: Lidokain, Benzokain

Fosfodiesteraz inhibitörleri: Sildenafil, Tadalafil, Vardenafil

Testis Kelepçesi: FDA onayı yok

Penis Ringi: İlişki sırasında kullanılmaz. Plasebo?

“Biofeedback” Eğitimi: Pelvik kasları kasma, elektrostimulasyon ve geribildirimi içerir. Haftada 3 kez olarak toplam 20 seans, başarı % 60

Yeni Seçenekler

Dapoxetine

Kısa yarılanma ömrü olan, etkisi çabuk başlayan bir SSRI İlişkiden 1-2 saat önce 30-60 mg dozlarda alınabilir. Randomize, çift-kör, plasebo kontrollü, çok merkezli çalışmalar yapılmış Intravaginal ejaculatory latency time 3-4 kat artış var

Bulantı, başağrısı, diare, halsizlik, doza bağımlı en sık görülen yan etkiler

Sürekli kullanım veya sadece ilişki kurulacağı zaman kullanım söz konusu olabilir.

FDA onayı için çalışılıyor. İlk ilaç olabilir!!!

Serotonin nörotransmisyonunu artıran diğer ajanlar: Araştırılma aşamasında.

Oksitosin reseptör antagonistleri: Araştırılma aşamasında.

Tramadol (Santral etkili sentetik opioid analjezik): Tek kör, plasebo kontrollü, çapraz, kronometre ile kontrol edilen, iki-periyotlu bir çalışmada cinsel ilişkiden 1-2 saat önce verilen 30 mg Tramadol hidroklorürle %98 oranında başarı bildirilmektedir  (Salem ve ark, 2008).Çift-kör, plasebo kontrollü, sabit dozla yapılan bir başka çalışmada da olumlu sonuç elde edilmiştir (Safarinejad ve Hosseini, 1999).

Psikiyatrik Yaklaşımlar

Erken boşalma en sık görülen erkek cinsel işlev bozukluğudur. Ergenlerin ve genç erkeklerin çoğu cinsel hayatlarının ilk zamanlarında hızlı boşalırlar. Erişkin erkeklerin %30’unda erken boşalma vardır.

Beklenti ve amaçların gerçekçi olması gerekir. Beklentiler vücudun gerçek fiziksel kapasitesi, doğru bilgiler üzerine kurulmalı.

Uyarılma düzeyini düşürmek için kişinin kendi kendine uyguladığı teknikler boşalma kontrolünü kazandırmaz, sertleşmeyi kaybettirir.

Boşalma kontrolü için uygulanan yöntemler rahatlayıp gevşemeyi, farkındalığı ve hazzı artırmaya yönelik olmalıdır.

Sevişme sırasında fiziksel gevşeme, çiftten her birinin uyarılması arasındaki denge, pelvik kasları gevşetme, bilişsel ve davranışsal uyarılma hızı önemlidir.

Geri dönüşümsüz boşalma noktasının farkında olmak ve bunu sürdürmek önemlidir.

Partnerle yapılan seks sırasındaki boşalma kontrolü daha karmaşıktır. Boşalma kontrolünü sağlamanın amacı partnerin cinsel birleşme esnasında orgazm olmasını garanti etmek değildir. Amaç çiftin hazzını ve erotizmi artırmaktır.

Tedavide en önemli 3 davranışsal araç kasık kaslarının gevşemesi, dur-başla tekniği ve cinsel birleşmeye alıştırma tekniğidir.

Boşalma kontrolünü öğrenme adım adım gelişen bir süreçtir. Alıştırma yapmayı ve geri bildirimi gerektirir. Boşalma kontrolü sağlamak için ilişkiye başlarken pelvik kasların mümkün olduğunca gevşetilmesi gerekir.

İlişki sırasında boşalma kontrolünü öğrenmeye kadın üstte pozisyonuyla başlanmalıdır. Diğer ilişki pozisyonlarında boşalma kontrolü  daha zordur. Bunlara daha fazla zaman ayrılmalıdır. Daha yavaş veya dairesel gidiş gelişler yapılmalı. Gidiş gelişi kontrol eden partner değişmelidir. Kısa ve hızlı gidiş gelişlerle erkek üstte pozisyonu boşalma kontrolünün en zor sağlandığı pozisyondur.

Orgazm duyguları orgazmın geri dönüşümsüz noktasında başlar. Bu noktaya bir kere ulaşırsanız geriye dönüş yoktur. Bu noktaya istemeden ya da isteyerek ulaşıldığında artık keyif almaya bakılmalıdır. Üzgün ya da kızgın olunmamalı. Kişinin kendisini hırpalaması boşalma kontrolünü kolaylaştırmaz.

Partnerin duygusal ve cinsel olarak hissettikleri çok önemlidir. Onun rolü sıcak ve katılımcı bir partner olmaktır. Kadının elle, oral yolla, sürtünmeyle veya vibratörle uyarıp orgazmını sağlamak gerekir. Birçok kadın bunu erkek boşalmadan, bazıları da erkek boşaldıktan sonra ister. Seks erkek boşaldığında bitmez.

Özellikle sinir sistemiyle ilgili bir nedenle erken boşalma varsa ilave ilaç verilebilir. Bazı durumlarda hem ilaç kullanıp hem de alıştırmalar yapılabilir. İlerleme kaydettikçe ilaç tedricen azaltılıp kesilir.

Cinsellik haz almak ve vermektir. Mükemmel bir performans göstermek değildir. Yakınlık, haz, erotizm, uyarılma, cinsel ilişki ve sonrasındaki oyunlar gibi tüm cinsel deneyimleri paylaşılıp, keyif alınmalıdır.