Psikiyatri ve Psikoterapi
Psikiyatri ve psikoterapi hakkında her şey...
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
DEHB Nedir?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, benzer bir gelişim düzeyindeki bireylerde gözlenene kıyasla daha sık ve şiddetli seyreden kalıcı ve sürekli bir dikkatsizlik ve/veya hiperaktivite-dürtüsellik ile tanımlanan tıbbı bir hastalıktır.
DEHB olarak da bilinen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu milyonlarca çocuk ve erişkini etkilemektedir. En yaygın olarak çocuklarda görülen bu hastalığa ilk tanı genellikle ilkokul yıllarında koyulmaktadır. Günümüzde, çocukluk çağındaki nüfusun yaklaşık %3-7'sini etkilemekte, erkek çocuklarda kız çocuklara kıyasla 3-4 kat daha fazla tanı koyulmaktadır. Gereken dikkat verilmediğinde, DEHB ergenlik ve erişkinlik döneminde de devam edebilmektedir. Araştırmalar, erişkinlerin yaklaşık %2-4 gibi yüksek bir oranda görüldüğüne işaret etmektedir. Cinsiyet oranı 2'ye 1 veya daha düşük oranda olup, erkeklerde DEHB bulunma olasılığı kadınlara kıyasla daha yüksektir. Semptomlar ergenlik ve erişkinlik döneminde çoğu zaman daha düşük şiddette seyretmektedir. Profesyoneller arasında, çocukların erişkinlik dönemine kadar DEHB'i “atlattığı” yönündeki yaygın inanış yanlıştır. Burada en önemli nokta, çocukluk çağında doğru tanı ve etkili tedavidir; bu, benlik saygısını arttırmaya, akademik ve sosyal becerileri geliştirmeye, davranış sorunlarını düzeltmeye ve DEHB'in erişkinlik dönemindeki uzun süreli etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Haberdarlığın artmasına karşın, DEHB hala yeterli ölçüde fark edilmemekte ve etkilenen bireylerin yarıdan azı uygun tanı almaktadır. Tanı konulanların ise çok azı uygun tedavi almaktadır.
DEHB Belirtileri Nelerdir?
DEHB olan kişilerin dikkati toparlama, sakin durma ve dürtülerini kontrol etme zorlukları vardır. Çok çabuk sıkılabilirler, sürekli olarak huzursuz ve öfkeli halleri vardır. Okul, ev ve arkadaş ortamında bu sürekli yıkıcı davranışlar her tür aktiviteye katılmalarını engeller. Bu belirtiler sonucunda, DEHB olan çocuklar ve ergenler okulda istenilenleri tam yapamazlar ve normal ya da normalin üzerindeki zekâlarına rağmen çoğunlukla başarısızdırlar. Ayrıca, DEHB olan kişilerin çoğunluğu arkadaş edinemez ve arkadaşlıklarını sürdüremez; bu nedenle de kendilerini sıklıkla yalnız ve yanlış anlaşılmış hissederler.
Burada çok önemli olan nokta bu belirtilerin sadece görev ve sorumluluk alanında olmasıdır. Bilgisayar, televizyon veya kişinin sevdiği bir şeye dikkat eksikliği olmaz. Bunun bilinmesi son derece önemlidir. Diğer çok önemli bir konu ise Dikkat Eksikliği olan bireylerin çok önemli bir bölümünde hiperaktivite görülmediğinin bilinmesidir. Dikkat Eksikliği olan bireylerin bir kısmında hiperaktivite görülmediği gibi bazı Dikkat Eksikliği olan bireylerin çok durgun ve içe kapanık olabilecekleri unutulmamalıdır.
Doğru tanı konulması halinde DEHB belirtileri tedavi edilebilir ve kontrol altına alınabilir. DEHB'nin belirtilerinin anlaşılması tedaviye yardımcı olacaktır.
DEHB'nin olası belirtileri 2 kategoriye ayrılabilir:
Dikkatsizlik Belirtileri |
Hiperaktivite/İmpulsivite Belirtileri |
1. Genellikle ayrıntılara özel bir dikkat gösteremez ya da okul derslerinde, işte ya da diğer aktivitelerde dikkatsizlik hataları yapar. |
1. Genellikle elleri ayaklarını sürekli oynatır ya da oturduğu yerde kıpırdayıp durur. |
2. Genellikle ödev ya da oyun faaliyetlerinde dikkatini sürdürmede zorlanır. |
2. Sınıfta ya da oturur durumda durması gereken diğer ortamlarda yerinden kalkar. |
3. Genellikle doğrudan ona konuştuğunuzda dinlemiyor gibidir. |
3. Uygun olmayan ortamlarda genellikle abartılı bir biçimde sağa sola koşar ya da tırmanır (ergenler ve erişkinlerde, bu durum öznel huzursuzluk duygularıyla sınırlı olabilir). |
4. Genellikle talimatları izlemez ve okul ödevlerini, iş ortamındaki sıradan işleri yapmada ya da görevlerini yerine getirmede zorlanır (nedeni zıtlaşma davranışı ya da talimatları anlayamama değildir). |
4. Genellikle boş zamanlarında aktiviteler ya da oyunlarla sakin bir halde meşgul olmada zorlanır. |
5. Genellikle görev ve aktivitelerini organize etmede zorlanır. |
5. Sürekli “gidecekmiş gibi”dir ya da hep “motor takılmış gibi” hareket eder. |
6. Genellikle zihinsel gücün sürekli korunmasını gerektiren görevlerden kaçınır, bu tür işlerden hoşlanmaz ve katılmada isteksizdir (okul ödevi ya da ev ödevi gibi). |
6. Genellikle aşırı konuşur. |
7. Ödevler ya da aktiviteler için gerekli olan eşyalarını genellikle kaybeder (örn; oyuncaklar, okuldan verilen ödev, kalemler, kitaplar ya da araç gereçler) |
7. Genellikle daha soru tamamlanmadan hemen yanıt verir. |
8. Dış uyarıcılar kolaylıkla dikkatini dağıtabilir. |
8. Genellikle sırasını beklemede zorlanır. |
9. Günlük aktivitelerini gerçekleştirmeyi genellikle unutur. |
9. Genellikle başkalarının sözünü keser ya da müdahale eder. |
DEHB tanısı koymak karmaşıktır ve anne, baba, doktor ve öğretmen gibi pek çok kaynaktan bilgi edinilmesini gerektirir. Tanı anne baba ve öğretmenler tarafından gözlemlenen karakteristik davranışlar raporuna (en az altı aylık bir süre için) göre belirlenir ve doktorun çocuğu muayenesine ek olarak çocuktan gelen bilgileri içerir.
DEHB Tanısı Nasıl Konur?
DEHB tanısı karmaşık bir süreçtir ve DEHB belirtilerinin sayısı, devamlılığı ve öyküsüne ve bunların günlük işlevselliği ne ölçüde engellediğine dayanır. Ayrıca, belirtilerin diğer olası nedenlerini saf dışı bırakmak için fizik muayene ve birçok kişiden edinilen bilgilerin değerlendirilmesi de gerekmektedir.
Tanı Kriterleri ve DEHB Tipleri Nelerdir?
Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-IV) DEHB tanısı koymak için bazı ölçütler sağlamaktadır.
Bu ölçütler aşağıdakileri gerektirmektedir:
- Yukarıdaki tabloda sıralanan en az 6 dikkatsizlik belirtisi ve/veya en az 6 hiperaktivite/dürtüsellik belirtisi en az 6 ay süreyle devam etmiş olmalıdır ve bunlar benzer bir gelişim düzeyindeki bireylerde tipik olarak gözlenenden daha sık ve şiddetlidir.
- Bu belirtilerden bazıları yedi yaşından önce bulunmalıdır.
- Bu belirtilerden bazıları en az 2 ortamda bulunmalıdır (örn. okulda/işte ve evde).
- Kişinin günlük yaşamda işlev görme yeteneğinde anlamlı bozukluğun net bulguları vardır.
Bir veya daha fazla temel belirtinin (yani, dikkatsizlik, hiperkativite/dürtüsellik) baskınlığına bağlı olarak, üç DEHB tipi tanımlanmıştır.
- Dikkatsizliğin Önde Geldiği Tip: eğer 6 veya daha fazla dikkatsizlik belirtisi (ancak 6'dan daha az hiperaktivite/dürtüsellik belirtisi) en az 6 ay süreyle devam etmişse. Bu tip, dikkat eksikliği bozukluğu ya da DEB olarak da bilinmektedir.
- Hiperaktivite-Dürtüselliğin Önde Geldiği Tip: eğer 6 veya daha fazla hiperaktivite-dürtüsellik belirtisi (ancak 6'dan daha az dikkatsizlik belirtisi) en az altı ay süreyle devam etmişse.
- Bileşik Tip: eğer 6 veya daha fazla dikkatsizlik belirtisi ve 6 veya daha fazla hiperaktivite-dürtüsellik belirtisi en az altı ay süreyle devam etmişse. Bu, çocuklarda ve ergenlerde en sık görülen DEHB tipidir.
DEHB tanısı koymak uzmanlık, zaman ve çaba gerektirmektedir.
Bir çocuğun ya da ergenin DEHB olup olmadığının belirlenmesi yalnızca belirtilere dayanmamalıdır; DEHB konusunda uzmanlığa sahip bir çocuk/ergen psikiyatri uzmanı ya da psikiyatrist tarafından yürütülen bir değerlendirmeyi de gerektirmektedir. Bu uzmanlar, kapsamlı bir fizik muayene ve ebeveynler ile öğretmenlerden edinilen bilgilerin değerlendirilmesiyle birlikte, çocuğun davranışını değerlendirerek tanı koymaktadır. Ayrıca, işitme ve görme sorunları, anemi, alerji, tiroit gibi tıbbi sorunlar ya da beslenme sorunları ve muhtemel gelişimsel güçlükler dışlanmalıdır.
DEBH tanısı koymada bir güçlük de, birçok belirtinin diğer durumsal/çevresel stres etmenlerinden kaynaklanabilmesi ya da diğer birçok psikiyatrik ve mental bozuklukla ortak özellikler taşımasıdır. Örneğin, okul değiştirme, bir başka bölgeye taşınma, boşanma ya da iş bulma güçlükleri gibi olayların neden olduğu belirtiler DEHB belirtileriyle karıştırılmamalıdır. Öğrenme güçlükleri, davranış sorunları, duygudurum veya anksiyete bozuklukları gibi mental bozukluklar belirtilerin potansiyel nedenleri olarak bertaraf edilmelidir. DEHB ailelerde süregelme eğilimi gösterdiğinden, ailesel tıbbi öykü çocuğun tıbbi durumuna ilişkin ipuçları verebilir.
Tanıya yardımcı olmak için, Davranış Derecelendirme Ölçekleri kullanılabilir ve ebeveynler ile öğretmenler tarafından doldurulabilir. Bu derecelendirme ölçekleri çocuğun evde ve okulda diğer çocuklara kıyasla nasıl işlev gördüğünü belirlemeye yardımcı olmaktadır.
Erişkinlerde DEHB Tanısı ve Belirtileri Nasıl Olur?
Bir erişkinin DEHB olup olmadığının belirlenmesi yetkin bir uzman tarafından (psikiyatrist) kapsamlı bir değerlendirmeyi gerektirmektedir. Bu, mevcut belirtilerin değerlendirilmesine ek olarak çocukluk çağındaki akademik ve davranışsal öykünün incelenmesini de içermelidir.
Büyük çoğunlukla, DEHB olan erişkinlere çocukluk çağında gerektiği gibi tanı koyulmamıştır. Bu hastalığın kalıtımsal olduğu düşünüldüğünden, DEHB sıklıkla erişkinlerde çocuklarına tanı koyulduktan sonra ilk kez fark edilmektedir. Erişkinlerin DEHB açısından değerlendirilmesinde bazen başka belirti kontrol listeleri kullanılmakla birlikte, günümüzde en geçerli olan DSM-IV ölçütleridir. Azalma eğilimi gösteren hiperaktvitenin dışında, huzursuzluk, dikkat ve organizasyonda güçlükler, dürtüsel olma ve sosyal güçlükler gibi birçok DEHB belietisi erişkinlik yıllarında da devam etmektedir. DEHB olan erişkinlerin dikkati kolaylıkla dağılmakta, dikkatini sürdürme ve önceden plan yapma güçlükleri yaşamakta ve işleri tamamlayamayabilmektedirler. Çoğu zaman duygu durumu dalgalanmaları vardır ve hemen sinirlenirler. Bunun bir sonucu olarak, DEHB olan bazı erişkinler kariyer güçlükleri yaşayabilmektedir.
Erişkinler için DEHB durumunuzu test etmek için buraya tıklayın.
DEHB Nedenleri Nelerdir?
Bilim adamları DEHB'nin tek bir nedenden kaynaklanmadığı konusunda hemfikirler. DEHB'yle ilişkili olduğu sanılan etkenler genetik ve çevreseldir. DEHB'nin nedenleri çok açık olmasa da, DEHB olan kişilerin beyin işlevlerinde bazı anormallikler olduğunu ortaya koyan beyin görüntüleme yöntemlerinin kullanıldığı çalışmalar yeterince kanıt sunmaktadır.
Beynin anormal işleyişi
Beynin kimyasal aktivitesini gösteren radyoaktif bir madde kullanan beyin görüntüleme yöntemi olan PET'in (positron emission tomografisi) kullanıldığı çalışmalar sağlıklı kişilerle DEHB olan kişiler arasında önemli farklar olduğunu ortaya koymuştur. DEHB'ye yol açan altta yatan fizyolojik mekanizma hala tam olarak anlaşılamamıştır. Kimyasallarda ya da daha kesin olarak açıklamak gerekirse beyindeki mesajları ileten nörotransmiterlerde dengesizlik olduğu varsayılmaktadır. PET taramalarının bir araştırma cihazı olarak kullanıldıkları ve bunların tanı amacıyla kullanılmaya uygun olmadıklarını not etmek gerekir.
Genetik ve çevresel etkenler
DEHB kalıtsal biyokimyasal koşullardan, fetüsün beyninde dikkat ve hareketi kontrol eden alanları etkileyen anormal gelişimden, toksinlerden (örn: kurşun), gelişme bozukluklarından ve diyetten kaynaklanabilmektedir. Ayrıca beyin hasarına yol açan kafa yaralanması da DEHB'yi tetikleyen bir faktör olabilir. DEHB'nin genelde aile bireylerinde ortaya çıkması genlerin bu hastalıkta rol oynayabileceğine işaret etmektedir. İkizler, evlat edinilmiş çocuklar ve aile popülâsyonlarında yapılan araştırmalardan DEHB'de genetik rolü destekleyen güçlü kanıtlar edilmiştir. Bu çalışmalarda, DEHB olan anne babaların yaklaşık yarısının bu hastalığı taşıyan çocuklara sahip oldukları belirlenmiştir. DEHB olan çocukların % 10 ila %35'inde DEHB olan birinci derece akrabası vardır. DEHB'nin aşırı şeker tüketimi, gıda katkı maddeleri, çok fazla televizyon izleme ya da anne baba ilgisinin eksikliği gibi nedenlerden kaynaklandığı yönünde halk arasında yaygın olan görüşler araştırmalar tarafından desteklenmemektedir.
DEHB Çocuğun Yaşamını Nasıl Etkilemektedir?
Sosyal düzlemde, DEHB olan çocuklar çoğu zaman otorite figürleri ve akranlarıyla uygun ilişkiler kurmada güçlük yaşamaktadır. Bu bozukluk yalnızca tanı koyulan çocuk üzerinde değil, ailesi üzerinde de büyük bir etkiye sahiptir. DEHB olan bir çocuk çoğu zaman itaatsiz ya da “dayatmacı” olarak yaftalanabilmektedir. Bunun nedeni çoğunlukla dikkati sürdürmedeki güçlükler ve bir konuşmanın veya talimatların önemli kısımlarını kaçırmasıdır. DEHB tarafından örselenen bir çocuk çoğu zaman kendisine adil davranılmadığını hisseder. Kimi durumlarda bu doğru olabilmektedir. Örneğin, sınıfta tüm çocuklar haylazlık yapmaktadır ve aniden öğretmen geri döner. DEHB'li çocuğun dışındaki tüm çocuklar hemen yerlerine otururlar. DEHB'li çocuk öğretmenin sınıfa girdiğini görmeyebilir ve gördüğünde de uygunsuz davranışı hemen kesemez. Sonuçta yalnızca DEHB'li çocuk öğretmen tarafından yakalanır ve suç üstüne kalır. DEHB çocukluk çağındaki arkadaşlıkları ve akranlarla ilişkileri çok güçleştirebilmektedir. Akranları tarafından reddedilmek ya da yakın arkadaşlarının olmaması, bu çocukların çoğunun çoğu zaman kendilerini yalnız hissetmeleri ve yanlış anlaşılmaları gerçeğine katkıda bulunmaktadır. Bazı durumlarda, bu çocuklar aynı zamanda ergenlik döneminde anksiyete, duygu durumu bozuklukları, madde kötüye kullanımı ve suç işleme açısından da daha yüksek risk altında olabilmektedirler. DEHB'in sosyal sorunlara nasıl katkıda bulunduğu tam olarak anlaşılmamıştır. Bir dizi araştırma, dikkatsizliğin önde geldiği DEHB'si olan çocukların akranları tarafından utangaç ya da içine kapanık olarak algılanabildiğini göstermektedir. Araştırmalar, dürtüsellik/hiperaktivite semptomları olan çocuklardaki saldırgan davranışın akranları tarafından reddedilmede anlamlı bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Akranları tarafından reddedilmeye katkıda bulunabilen diğer faktörler bu çocukların zayıf dürtü kontrolü, sıralarını bekleyememe ve talimatları izleyememeleri ve aşırı konuşmalarıdır.
DEHB Okul Durumunu Nasıl Etkilemektedir?
Davranış sorunları, organizasyon bozukluğu ve öğrenme yetersizlikleri
DEHB belirtileri - yerinde oturma, dikkatini verme ve dinleme güçlüğü - okulu DEHB'li çocuk için zorlaştırabilir. DEHB olan çoğu çocuk ve ergenin normal veya normalin üzerinde zekâya sahip olmasına karşın, yüzde 40 ila 60'i ciddi öğrenme güçlükleri yaşamaktadır. Zayıf organizasyon, dürtüsellik/hiperaktivite ve dikkatsizlikten dolayı okuldaki başarılarında sorunları vardır. Bunun bir sonucu olarak, pek çok DEHB'li çocuk ve ergenin sınıf tekrarlama, okuldan çıkarılma ve düşük akademik başarı olasılığı daha yüksektir. Bereket, uygun eğitim uygulamaları ve ilaç tedavisi ve davranış tedavisini içeren tedavilerin doğru bileşimi ile bu sonuçlardan kaçınmak mümkündür.
Rutinler ve organizasyon DEHB'li çocuğun okul yaşamını kolaylaştırabilir
Organizasyon, yapı ve rutin, DEHB'li bireylerin yaşamlarında anahtar unsurlardır. Ebeveynler evde rutinler oluşturarak ve onlara düzgün, düzenli ortamlar sağlayarak DEHB'li çocuklarına yardımcı olabilirler. Çocuğa okul işlerini nasıl düzenleyebileceğini ve iç düzensizliğinin nasıl üstesinden gelebileceğini öğretebilirler. Örneğin, görsel hatırlatıcılar olarak günlük bir kontrol listesi ve yapışkan notların kullanılması ergenlerin okul işlerini düzenlemelerine yardımcı olabilir. Okul sonrası etkinliklere katılması çocuğun sosyal becerilerini ve benlik saygısını geliştirebilir ve fazla enerjiyi boşaltmaya yardımcı olabilir.
DEHB'in Çocuğun Ailesi Üzerindeki Etkisi Nasıl Olur?
Çocuğa DEHB tanısı koyulduğunda birçok ebeveyn tedirgin olabilir veya kafaları karışabilir, diğerleri ise çocuğun sorunlarının nedeni tanımlandığında bir ferahlama hissedebilir. DEHB'in “kötü ebeveynliğin” bir sonucu olmadığını ve belirtileri kontrol altına almaya yardımcı olacak çeşitli tedavilerin bulunduğunu öğrenmeleri ebeveynler için önemlidir. DEHB'li bir çocuğun ebeveyni olmak pek kolay bir iş değildir ve son derece zor ve stresli olabilmektedir. Sürekli olarak yüksek düzeyde ebeveynliğin gerekmesi aile yaşamı üzerinde çok büyük bir baskı oluşturabilir. DEHB'li çocuğu olan ailelerin artan düzeylerde ebeveyn asabiyeti, evlilik sorunları ve boşanma yaşadıkları bilinmektedir. DEHB'li bir kardeşle birlikte yaşamak ailenin diğer çocuklarını tedirgin edebilir. Bu çocuklardan bazıları bu duruma isyan ettikleri için itirazcı ve itaatsiz olabilirler. DEHB'li kişiler yaşamlarında yapı ve rutine gereksinim duyarlar. Tatiller, bayramlar ve diğer özel olaylar bu rutini bozabilir ve stresli durumlara yol açabilir. Ebeveynlerin neler olacağını çocuğa veya ergene önceden anlatmaları bundan kaçınmaya yardımcı olabilir. Ebeveynler çocuk fazla ajite olduğunda dikkatini başka yöne çekmeli ve aşırı enerjiyi boşaltma anlarını araya sokmalıdır.
Ebeveynler ve Bakıcılar Neler Yapabilir?
Ebeveynler ve bakıcılar doğru tanı koyulmasını ve çocuğun uygun bakımı almasını sağlamada yaşamsal bir rol oynamaktadır. Tanı sürecinde ebeveynler hemen sonuçlar çıkarmamaya dikkat etmelidir. Bir çocukta tek başına yüksek bir enerji düzeyi çocuğun DEHB'i olduğu anlamına gelmez.
Eğer ebeveynler DEHB'den kuşkulanıyorlarsa:
- Hangi tip belirtilerin hangi durumlarda ortaya çıktığının bir kaydını tutmalıdır.
- Öğretmenle temasa geçmelidir, çünkü onun sağlayacağı veriler son derece önemli olabilir.
- DEHB konusunda uzmanlığı olan bir sağlık görevlisinden (çocuk ve ergen psikiyatrisi veya psikiyatri uzmanı) randevu almalıdır.
Çocuğa DEHB tanısı koyulduğunda, ebeveynler aşağıdakileri yaparak yardımcı olabilirler:
- Bu bozukluk ve tedavileri konusunda doğru bilgiler edinmek.
- Etkili ve uygun bir tedavi planının geliştirilmesi ve uygulanması.
- Hangi ilaç tedavilerinin (doz dahil) alındığının ve çeşitli tedavilerin hangi etkilerinin olduğunun kaydını tutmak.
- Çocuğa düzenli bir ortam sağlamak.
- Çocuğun davranışını ve benlik saygısını iyileştirmek.
- Çocuğa arkadaş edinmede yardımcı olmak.
- Diğer DEHB'li çocuk ebeveynleriyle iletişim kurmak.
- DEHB ile başa çıkmanın etkili yollarını öğrenmek.
- Özellikle eğer yılgınlık hissetmeye başladıklarında, kendileri için destek ve danışmanlık almaya çalışmak.
- Sabırlı olmak, çünkü tedavi uygulansa bile belirtilerin düzelmesi zaman alabilir.
Bazı ipuçları ebeveynlerin DEHB'li çocukla başa çıkmasına yardımcı olabilir:
- Çocuğun davranışını ve benlik saygısını iyileştirmek için:
- Eşinizle ve çocukla net ve tutarlı beklentiler, talimatlar ve sınırlar üzerinde önceden anlaşmaya varın.
- Etkili bir disiplin sistemi kurun. Hatalı davranışa uygun ve tutarlı bir biçimde cevap verin ve olumlu davranışı ödüllendirin. Olumsuz davranışın karşılığını ve olumlu davranışın ödüllerini belirleyin.
- En olumsuz davranışları değiştirmekle başlayın.
- Her gün, ekstra pozitif dikkat harcayabileceğiniz bir “kaliteli zaman” dilimini çocuğunuzla birlikte geçirin.
- Güçlü yönlerini açığa çıkararak ya da örneğin ona özel bir görev vererek, benlik saygısını iyileştirmesinde çocuğunuzu destekleyin.
- Arkadaş edinmesinde çocuğa yardımcı olmak için:
- Çocuğunuzu arkadaşlarıyla etkinliklere sokun.
- Daha iyi sosyal beceriler geliştirmesine yardımcı olun ve diğer çocuklarla nasıl oynayacağı konusunda ona antrenörlük yapın.
- Çocuğunuzun sağlayabileceği ilerleme ya da ortaya çıkabilecek sorunlar konusunda diğer ebeveynler, spor antrenörleri ve diğer ilgili kişilerle iletişim kurun.
- Ebeveynlerin yardım için düşünebileceği diğer kaynaklar:
- DEHB'li çocuklarda davranış yönetimi için beceri eğitimi veren kurslar.
- DEHB ile ilgili deneyimleri paylaşmak için destek grupları.
-
Danışmanlık sağlayabilecek bir sosyal görevli ya da mental sağlık profesyoneli.
DEHB'li Çocukta Öğretmenin Rolü Nedir?
Bazı DEHB'li çocuklar ve ergenler bütün gün ya da günün bir bölümünde özel bir eğitim sınıfına yerleştirilebilir. Ancak, çocuğun ebeveynleri ile okul arasında iyi bir işbirliğinin olması koşuluyla, bu çocukların çoğu normal bir sınıfta kalabilir. Öğretmen DEHB'li çocuğun takibinde önemli bir rol oynar. Öğretmenlerle düzenli temas çocuğun davranışındaki değişiklikleri değerlendirebilmek için çok önemlidir. Sınıfta başa çıkabilmek için, çoğu zaman DEHB'li çocuğun kendi dikkatini ve davranışını kontrol edebilme tekniklerini öğrenmesi gerekmektedir. Öğretmen, örneğin olumlu desteklemeyi kullanarak çocuk veya ergenin davranışını nasıl yönetebileceğini ve değiştirebileceğini bilmelidir. Bunun yanı sıra, öğretmen, kurallar, organizasyon, rutine özel dikkatle iyi öğretme yöntemlerini kullanarak, öğrencilere ne öğreneceklerini önceden anlatarak, hem yazılı hem sözlü talimatlar vererek, talimatları gözden geçirerek, bir ödev için gereksinim duyacakları kitap ve materyali listeleyerek, görsel destek materyali sağlayarak da yardımcı olabilir. Tüm bu yöntemler düzensiz, dikkatsiz öğrencilerin okul işlerinin üstesinden gelmelerini kolaylaştırabilir ve başarmalarına yardımcı olabilir.
DEHB Tedavisi Nasıl Yapılır?
Herhangi bir DEHB tedavisinin amacı çocuğun günlük aktivitelerini ve öğrenmesini engelleyen istenmeyen davranışları değiştirmektir.
DEHB belirtilerinin tedavisi ve kontrolü için başlıca iki yaklaşım söz konusudur.
1. Davranışsal ve Bilişsel terapiler
2. İlaç tedavisi
Çocuklarda erken tanı ve uygun tedavi, olumlu sonuçları maksimum düzeye çıkarmanın ve DEHB'in erişkinlik dönemindeki uzun süreli olumsuz etkilerini minimum düzeye indirmenin anahtarıdır. İlaç ve davranış tedavisinden oluşan karma yaklaşım büyük bir klinik deneyde etkililik ve anne baba tatmini bakımından ölçüldüğünde en iyi dereceyi sunmuştur. Tedavi biçimleri tek tek ele alındığında ise DEHB konusunda en etkin tedavi yönteminin ilaç tedavisi olduğu görülmektedir.
Erişkin DEHB tedavisinde ilaç ve bilişsel davranışçı (BDT) yöntemlerin bir arada uygulanması en başarılı yöntemdir. Erişkinlerde DEHB distimi, depresyon ve anksiyete bozuklukları ile çok sık olarak birlikte görülebilir. Bu durumlarda bazen çoklu ilaç kullanımına gerek duyulabilir.
DEHB belirtilerini kontrol edebilen bir dizi ilaç vardır ve bunlar yaşam kalitesini gerçekten iyileştirebilmektedir. Bu tedavilerin de bir Doktor kontrolünde verilmesi gerekmektedir.
DEHB’in İlaçla Tedavisi
Çocuk ve ergenlerde DEHB tedavisinde ilk tercih edilen ilaç grubu merkezi sinir sistemi uyarıcılarıdır. Uyarıcılar arasında çok araştırılmış olanı ve ilk tedavi seçeneği olarak tercih edileni metilfenidattır. Bu ilacın kısa etkili ve uzun etkili formları vardır ve ilk tercih genelde uzun etkili olandır.
DEHB tedavisinde uyarıcılardan sonra seçilebilecek diğer önemli bir seçenek atomoksetindir. Bu ilaçlara dirençli olanlarda başka antidepresan ve uyarıcı ilaçlar verilebilir. DEHB ile birlikte belirgin davranış bozukluğu olanlara ilave antipsikotik ilaçlar verilebilmektedir.
DEHB İaçları Güvenilir midir?
30 yıla yayılan yüzlerce araştırma DEHB tedavisinde güvenilir ve etkin ilaçların ortaya konmasını sağlamıştır. Bu ilaçlar merkezi sinir sistemini (beyni) uyararak etki göstermektedir. Ayrıca, araştırmalar mevcut en iyi ilaçları kullanan DEHB olan kişilerde, yetersiz tedavi gören ya da hiç görmeyen kişilere kıyasla gelecekte madde kullanım riskinin daha düşük olduğunu göstermiştir.
DEHB Tedavisinde Yeri Olmayan Uygulamalar Nelerdir?
Bu konuda özelleşmiş kurumlar, öterler ve yapılan çeşitli araştırmalar DEHB tedavisinde yeterli bilimsel desteği olmayan uygulamaları (diyet tedavileri ve Biyofeedbeck uygulamaları gibi) önermemekte ve toplumu bu konuda uyarmaktadır. Psikiyatrist olmayan kişilerin DEHB tanısı koyup, konuşma terapisi veya özel eğitimle DEHB’i tedavi etme önerisi yanlıştır. DEHB tanısı Çocuk Psikiyatristi veya Erişkin Psikiyatristi tarafından konmalı ve tedavi programı psikiyatristin önerisine göre uygulanmalıdır.
Kaynaklar
- Kaplan HI. Sadock BJ. Kaplan&Sadock Klinik Psikiyatri, Nobel Tıp Kitapevi 2004
- Köroğlu E. Güleç C. Psikiyatri Temel Kitabı, HYB Basım Yayın, Ankara 2007
- Öztürk O. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları, Nobel Tıp Kitapevi 2004
- Işık E. ve ark. Güncel Klinik Psikiyatri, Ankara 2008
- Ercan ES. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu, Doğan Kitap 2008
- Ercan ES. ve ark. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Klinik Uygulama Kılavuzu, Türkiye 2008
- Ercan ES. Erişkin Dikkat eksiliği Hiperaktivite Bozukluğu, Düşünce Basım ve Yayın Hiz. İstanbul 2010
Yorumlar
DEHB nin tedavisinde genelde Metilfenidat etken maddesini içeren ilaçlar kullanılır. Bu ilaç çocuğun beynindeki dikkati yöneten bölgeyi uyararak etkili olur. Bu ilaç suistimallere engel olmak için kırmızı reçete ile satılır.
Bazen hastadaki DEHB o kadar nettir ki sadece anne, baba veya öğretmenden alınan bilgi ile tanı konur ve tedavi başlanabilir. Her hastaya psikolojik test yapılacak diye bir şey yoktur. Hastayı dedavi eden hekim gerek duyarsa test isteyebilir.
Saygılarmla.
Tarif ettiğiniz şikayetlerinize bakılırsa sizde Erişkin DEHB olabilir. Ancak sık sık depresyona girme veya aşırı mutlu olma gibi şikayetler sizde başka bir ruhsal rahatsızlık olma ihtimalini düşündürüyor. Size önerim bir psikiyatri hekimine başvurun ve şikayetlerinizi ayrıntılı bir şekilde anlatın. Sizin durumunuzla ilgili ayırıcı tanı muyenesi yapılması uygun olacaktır. Bundan sonra da size uygun olabilecek bir tedavi başlanabilir. Doktor önerisi ve takibi olmadan kendi kendinize bir ilaç kullanmanızı önermem.
Saygılarımla.
7 yasında bır oğlum var.2. sınıfa gıdıyor.dehb teshısı kondu.ılac tedavısıne baslanacak.oğlu m 2.5 yasındaykende acık kalp amelıyatı olmustu.su anda kalbıyle ılgılı bır sorunumuz yok.fakat ben yıne de verılecek olan ılacın zararı olur mu dıye endıselenıyorum .bır de gercekten ılac kullanıldığı takdırde oğlumun su anda basarısız olan okul hayatı düzelir mi?cunku benım oğlumu kurslara gondermek ıcın maddı ımkanlarım yok ve gelecekten onun adına cok korkuyorum.ceva p verırsenız cok sevınırım.saygı larımla......
Merhaba,
Oğlunuzun durumu ile ilgili şunu söyleyebilirim. DEHB tanısı olan bir kişinin tedavi alması onun hem okul hem de sosyal yaşamı ve başarısı için çok önemlidir. Tedavi sırasında o çocukların okul başarısı çoğunlukla artmaktadır. Oğlunuzun da okul başarısı olumlu yönde etkilenecektir mutlaka. Ancak oğlunuzun daha önce geçirilmiş kalp ameliyatı hikayesi olduğu için ve DEHB tedavisi için kullanılan ilaçlar kalp çarpıntısı ve kalp ritim düzensizliği yapabileceğinde n oğlunuzun tedavisi Çocuk Kardiyolojisi'n e danışılarak yapılması uygun olacaktır.
Saygılarımla.
Saygılarımla.
Oğlunuzda DEHB olma ihtimali vardır ama ondan daha önce Özel Öğrenme Güçlüğü dediğimiz rahatsızlık olabilir. Size önerim çocuğunuzu bir Çocuk Psikiyatrisi uzmanına götürmenizdir.
Saygılarımla.
DEHB olan çocuğa genelde okul tatili dönemlerinde ilaç molası verilmektedir. Ancak şiddetli DEHB'si olan çocuklarda bu uygulama sıkıntılara neden olmaktadır. Çocuğun yaz tatilinin daha verimli ve iyi geçmesi için gerekirse tatil döneminde de ilaç kullanması uygun olur. Bu dönemde de ilaç kullanmasının bir sakıncası yoktur, hatta son çalışmalar çocuğunu devamlı ilaç kullanmasını önermektedir.
Saygılarımla.
Oğlunuzda DEHB olma ihtimali yüksek. Size önerim çocuğunuzu bir Çocuk Psikiyatrisi uzmanına götürmenizdir. Ankara da ister özel bir kurumda isterseniz devlet kurumunda Çocuk Psikiyatrisi uzmanı rahatlıkla bulabilirsiniz.
Saygılarımla.
Benim adım inci ve 15 yaşındayım.küçü kken bana DEHB teşhisi konulmuş ve buna uygun ilaçlar kullanmışım. Küçükken derslere kendimi veremediğim için sınavlardan hep düşük notlar alırmışım, çarpım tablosunu ezberleyemediği m ve sınıfta nedensizce dolaşmam sebebiyle öğretmenimden hep azar işitirmiş im ve eşyalarıma sahip çıkamayıp annem seslendiğinde duymazmışım .Şu an derslerim gayet iyi ancak hala bir takım belirtiler göstermekteyim. Sık sık bir şeyleri unutmam gibi arkadaşlarımla konuşurken ilgimi çekmeyen bir olayı dinleyemem veya otururken ikide bir ayağımı titretme ihtiyacı duymam.Konuşanl arın sözünü kesip kendim konuşmaya başlamam sabırsız olmam gibi tuhaf davranışlarım mevcut.Sizce bu durumda DEHB süreklilik gösterebilir mi ?
Evet, tarif ettiğiniz şikayetler Dikkat Eksikliği şikayetleridir. DEHB da şikayetler zamanla azalabilir. Ergenlikten sonra % 50 hastada bu rahatsızlıığın belirtilerinin çoğu geçer ancak geri kalan % 50 de şikayetler erişkinlikte de devam eder. Bundan dolayı bu rahatsızlık uzun süre tedavi gerektiren bir rahatsızlıktır.
Saygılarımla.
Merhaba Bahri bey,
Tarif ettiğiniz şikayetlere bakılırsa sizde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olma ihtimali çok yüksek. Evet ben Bursa'da çalışmaktayım. Randevu alıp bana veya başka bir psikiyatriste başvurabilirsin iz. DEHB için uygun bir tedaviden fayda görme ihtimaliniz çok yüksek.
Saygılarımla.
Merhaba Serpil hanım,
Kızınızı bu şikayetleri için bir Çocuk Psikiyatrisi uzmanına göstermenizi öneririm.
Saygılarımla.
Oğlum 7 yaşında ve geçen hafta çocuk psikiyatri uzmanına götürdük. IQ testi 135 civarında ve dikkat/odaklanm a testinde bir sorun çıkmadı. Ancak çok hareketli olması nedeniyle hiperaktivite olabileceğini belirtti. Şu anda 1 aylık bir takip olacak. Acaba sizce ilaç tedavisi gerekli olur mu? Olursa ne kadar süre ile kullanım gerekir?
Teşekkürler.
DEHB nin sadece hiperaktiviteyl e gitmesi durumunda ilaç tedavisine gerek olmayabilir. Ancak hiperaktivite nedeniyle çocuğun okul ve sosyal hayatı olumsuz etkilenirse o zaman ilaç tedavisi verilebilir. Çocuk Psikiyatrisi uzmanı bu takiplerden sonra çocuğunuz için en doğru tedavi yöntemi konusunda karar verecektir. Çocuk Psikiyatrisi uzmanı ile yakın irtibata olmanızı tavsiye ederim.
Saygılarımla.
Her türlü işi ertelemek, yarım bırakmak, boşvermek
Ders anlatılırjen dikkatimin hemen dağılması
Hayalperestlik
Yüz yüze konuşurken göz temasını koruyamamak
Sürekli can sıkıntısı ve eğlenceli şeyler yapma isteği
Kolay tanışmak ama uzun süre sosyal kalamamak
Unutkanlık
Söz tutamamak
Derslerimde ciddi başarısızlık
DEHB hastası mıyım? Öyleysem ne yapmalıyım?
Yazdığın bu şikayetlerinle Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu çok güzel tarif etmişsin. Sende büyük ihtimalle DEHB var. Sana tavsiyem bir Erişkin Psikiyatrisi uzmanına başvur ve bu şikayetlerin için gerekli tedaviyi düzenlesin.
Saygılarımla.
Kardeşinle ilgili bu tarif ettiğin şikayetlere bakılırsa kardeşinde Dikkat Eksikliği Bozukluğu olduğunu düşündürmektedi r. Size önerim kardeşinizi bir Çocuk Psikiyatrisi uzmanına muayene ettirmeniz. Eğer bulunduğunuz bölgede Çocuk Psikiyatrisi uzmanı yoksa Erişkin Psikiyatrisi uzmanından da yardım alabilirsiniz.
Saygılarımla.
çok konuşuyormu şne yapmamız gerekiyor.İlaçs ız tedavisi var mı?acil cevap lütfen
Oğlunuzda DEHB olabilir. Onu bir Çocuk Psikiyatrisi uzmanına götürmenizi öneririm. Doktorunuz gerek görürse ilaç kullanılabilir. Ancak ilaçsız da yapılabilecek şeyler var.
Saygılarımla.
Sizdeki bu dikkat eksikliği belirtileri büyük ihtimalle çocukluk döneminde de varmıştır. Ancak mevcut zeka kapasitenizle bu sorunun üstesinden şimdiye kadar gelebilmişsin. Belki de daha önce tedavi alsaydın sınavlarda ve derslerinde daha başarılı olabilirdin. Sizin bu belirtileri bu yaşta fark etmeniz gayet normal çünkü şimdiye kadar bu şikayetlerin bir rahatsızlığa bağlı olabileceğini bilmiyordunuz. Bu konuda ilaç tedavisi yardımı ve/veya Psikoterapi desteği alırsanız bu şikayetlerinizi n üstesinden gelebilmeniz mümkündür.
Saygılarımla
Maalesef DEHB tedavisi için kullanılan ilaçları SGK 25 yaşından büyüklerde geri ödeme yapmıyor. Bu durum bizim de muzdarip olduğumuz ve bir çok hastamızın yaşadığı bir sorundur. İlaçlarınızı ücretli almak dışında başka bir şansınız yok maalesef. Bu konuda hakkınızı almak için SGK ya şikayette bulunun bence.
Saygılarımla.
23 yaşındayım, 10 gün önce ÇAPA psikiyatride doktorumun koyduğu dehb tanısı ile 10 mg'lık ritaline başladım. İlaç neredeyse bana hiç işlemedi. 10. günün sonunda, ilacın etki süresi içinde ne dürtüselliğimin ne de odaklanma sorunumun ne de diğer semptomların hiçbirini baskılamadığını artık anlamış durumdayım. Moralim çok bozuldu, çünkü dehb yüzünden bütün özgüvenim gitti. Yıllar içinde kaybetmemek için hiçbir mücadeleye girmeyen bir insana dönüştüm. Ayrıca dehb'in yanında aksiyete taşıdığımı düşünüyorum.
Anında düzeleceğimi zannediyordum. Evet, doktorum illa ki kontrole gittiğimde ilacımı düzenleyecek ama bu kadar kolay yıkılmayı kaldıramıyorum.
Sadede gelecek olursak; ben sizden bu konuda bilgili, mümkünse sigortanın desteklediği; terapisyen, koç vs. hakkında bilginizi rica edecektim. Varsa destek grupları da olur. Çünkü ailem dehb hakkında bilgileri olmalarına rağmen beni takip edebilme ya da analiz edebilme konusunda zayıf. Tek başıma mücadele veriyorum. Sosyal anlamda da çok yalnızım. Benimle ilgilenebilecek bir arkadaşım yok. Ayrıca doktorumla da yeterli vakit geçiremedim. Tavsiyeleriniz için şimdiden teşekkürler :)
Şikayetlerini ve bulunduğun durum gayet iyi anlıyorum. Maalesef küçük yaşta iken tedavi edilmemiş DEHB nun ne gibi sorunlara neden olabileceğini gayet güzel ifade etmişsin. Size şu an verilen ilaçların dozu dikkat ve hiperaktivite şikayetlerinizi n düzelmasinde yeterli gelmemiş olabilir. Doktorunuzla görüşerek ilaç doz ayarlaması yapılabilir. Ancak asıl sorun yılların DEHB na bağlı oluşmuş olan özgüven eksikliği gibi görünüyor. Bunun için de psikoterapi desteği almanız çok yararlı olacaktır. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri bölümünden psikoterapi konusunda yardım talebinde bulunabilirsini z. Orada bu konuda ehil uzmanlar vardır. Biraz araştırırsanız mutlaka birini bulursunuz.
Saygılarımla.
Ben 18 yaşındayım. Uzun zamandır araştırıyorum psikolog randevusu aldım ama biraz sabirsizim bu konuda size de danışmak istedim.
Ben fen lisesinden mezun oldum bu yıl ama o kadar çalışmama rağmen 25bin gibi ortalama bi derece yaptım öğretmenlerim hep verdiğim cevaplardan çok iyi olduğumu ama sınavda neden iyi yapamadığımı soruyorlar. Çok dikkatsizim,çok daginigim ve eşyalarımı bulmakta zorlanıyorum,co k sabirsizim çok çabuk sinirleniyorum aşırı duygusal bi kızım,bazen dengesiz olduğumu da söylerler duygularımdan dolayı,ufak takintilarimda var.
bir çok spora ilgim ve yeteneğim var hareket etmekten zevk alıyorum,biraz da sakarim,bazen yürümek değilde sekerek dolaşmak geliyo içimden.insanla rın lafını çok bölmem ama çok konuşurum.Uzun metinleri okumakta zorlanıyorum biraz unutkanim. Aynı anda bir çok sosyal aktiviteyle uğraşıyorum. Dehb hastalığını taşıma ihtimalim nedir? Ya da bu yasa kadar farkedememis olabilir mıyım ? Teşekkür ederim
Tarif ettiğin şikayetlere bakılırsa sende DEHB olma ihtimali yüksek. Bu yaşa kadar farkedilmemesi normal çünkü sende hiperaktivite daha az dikkat eksikliği daha fazla gibi görünüyor. Zeka düzeyin de iyi olduğu için şimdiye kadar DEHB nin getirdiği olumsuzlukları minimum düzeyde sorun yaşayarak üstesinden gelebilmişsin. Ancak şu an daha fazla performans ve dikkat gerektiren bir durumla karşı karşıya olduğun için bu bozukluğun getirdiği sorunları daha fazla hissetmeye başladın. Sana önerim bir psikoloğa değil de bir Erişkin Psikiyatrisi uzmanına başvurmandır. Çünkü bu bozukluğun tedavisi için belli bir süre ilaç kullanman gerekebilir.
Saygılarımla.
Tarif ettiğiniz şikayetler için daha önce bir psikiyatriste gittiniz mi bilmiyorum. Ana size önerim en yakın zamanda bir Psikiyatri hekimine başvurun ve tedavi olmaya başlayın. Şikayetlerinize bakılırasa sizde Duygudurum Bozukluğu (Depresyon) olduğunu düşünüyorum. Arzu ederseniz bizim sunduğumuz Online Psikiyatrik görüşme ve Psikoterapi hizmetinden de yararlanabilirs iniz. Bu konuda ayrıntılı bilgiyi web sitemizin 'Online Psikoterapi' menüsünden öğrenebilirsini z. Geçmiş olsun.
Saygılarımla.
Tarif ettiğiniz bazı şikayetler dikkat eksikliğinde de olabilen şikayetlerdir. Ancak sizin bu şikayetleriniz daha çok depresyonu düşündürmektedi r. Çünkü depresyonda da dikkat belirgin bir şekilde bozulur ve duygudurum belirtileri ile birliktedir . Size önerim bir an önce bir psikiyatri hekimine başvurun ve tedavi olun.
Saygılarımla.
yabanci dil öğrenmeye çalışıyorum fakat başarılı olamiyorum okuduğum kelimeyi daha saniye geçmeden unutuyorum. Dikkatimi bir turlu veremiyorum. Yaptığım işlerde de genelde hep oldu bittiye getirip biran önce sonlandırmak istiyorum.
Anlattıklarınıza bakılırsa sizde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olma ihtimali yüksek. Size önerim bir Psikiyatri uzmanına başvurmanız ve bu şikayetleriniz için tedavi yardımı almanızdır. Gerekirse bu konuda Psikoterapi desteği de alabilirsiniz. Geçiş olsun.
Saygılarımla.
Çocuğunuzda tarif ettiğiniz şikayetler tam bir Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu şikayetleridir. Çeç kalmış değilsiniz. Ancak bir an önce cocuğu bir Çocuk Psikiyatrisi veya Erişikin Psikiyatrisi uzmanına götürün ve tedavi yardımı almaya başlayın ki çocuğunuz hem dersinde hem de sosyal hayatında daha başarılı olabilsin. Geçmiş Olsun.
Saygılarımla.
Strattera da DEHB tedavisi için kullanılan bir ilaçtır. Ritalini veya bu etken maddeyi içeren başka bir ilacı tol are edemeyen veya yan etkisi çok olursa Strattera ya geçilebilir. Bu konuda en doğru kararı hastayı takip ve tedavi eden hekim karar verebilir. Strattera da DEHB tedavisinde etkili bir ilaçtır. Ancak Ritalin ve benzeri ilaçlara göre etkisinin ortaya çıkması biraz zaman alır. Yaklaşık 3-4 hafta gibi. Bu ilacın da kaygıyı tetikleyici eskisinin olup olmadığını ilacı kullanmaya başlayınca anlayabiliriz. Geçmiş olsun.
Saygılarımla.
Merhaba, benim buradan bir hekim ismi vermem uygun olmaz. Size önerim Balıkesir merkezde hem Devlet Hastanesinde hem de serbest çalışan Psikiyatri uzmanı arkadaşlarımız var. Biraz araştırırsanız talebiniz doğrultusunda bir psikiyatri uzmanı bulabilirsiniz.
Saygılarımla.
Diş hekimligi ogrencisiyim.
Sürekli dikkatim dagiliyor,genel olarak dalgin dalgin yasiyorum.karsi daki insan benimle konustugu zaman cok dinleyemiyorum. stres ve is yuku altinda bir turlu istedigim perdlformansi gosteremiyorum. solagim bir de.
Ozel hast de Psikiyatrise gitmistim senin bisiyin yok dedi,fakat ben oyle dusunmuyorum.ya ptigim ise tam odaklanamiyorum .uzun zamandir kendimi gozlemliyorum.v e bu odaklanamam dis hekimligo gibi dikkat gerektiren bi alanda bana cok buyuk stresle geri donuyor.
Ne yapmaliyim?
Merhaba,
Size önerim tekrar bir Psikiyatri hekimine başvurun ve bu şikayetleriniz tekrar değerlendirilsi n. Sizde DEHB olma ihtimali var. Eğer böyle bir durum varsa uygun bir tedavi ile bu şikâyetlerinizi n çoğundan kurtulabilirsin iz.
Saygılarımla.
Merhaba,
Sizde DEHB olma ihtimali yüksek. Size önerim tekrar Psikiyatri uzmanına başvurun ve yan etki yapan ilaç başka bir ilaçla değiştirirsin. Uygun bir tedavi ile bu şikâyetlerinizi n çoğundan kurtulabilirsin iz. Geçmiş olsun.
Saygılarımla.