Psikiyatri ve Psikoterapi

Psikiyatri ve psikoterapi hakkında her şey...

Sosyal Fobi

Kullanıcı Oyu: 3 / 5

Yıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

Sosyal Fobi Nedir?

sosyal_fobiSosyal fobinin başlıca özelliği, utanılabilecek toplumsal durumlardan ya da bir eylemin gerçek­leştirildiği durumlardan, belirgin ve sürekli bir korku ve kaygı duyma halidir. Böyle sosyal ortamlarda sıkıntı duyan kişi bu ortamdan kaçar veya kaçınır. Bu kişi için böyle durumlarla karşı karşıya kalmak, neredeyse her zaman, hemen bir anksiyete tepkisi doğurur. Bu tepki, durumsal ya da durumsal yatkınl­ık gösterilen bir panik atağı biçimine dönüşebilir. Bu kişiler yalnız başlarına kaldığında sıkıntı duymazlar ve anksiyete belirtilerinin sosyal aktivitelerle direk ilgisi vardır. Sosyal anksiyete duyan kişiler başka insanların kendilerini yargıladığı ve negatif değerlendirdiği düşüncesi ile yetersizlik, aşağılanmışlık hisseder ve hayal kırıklığına uğrarlar.

Sosyal fobikler yabancılarla tanışmaktan, tanımadıklarının yanında konuşmaktan veya hareket etmekten rahatsızlık duyar. Yanlış bir şey yapacak veya söyleyecek ve sanki insanlar onunla alay edecek, onu yadırgayacak, aşağılayacak, herkesin içinde rezil olacak gibi hisseder. Konuşurken herkes ona bakıyormuş gibi gelir. Yaptıkları en ufak hatalar gözlerinde çok büyür, rezil olduklarını düşünürler.

Bir sı­nava girme gibi, dolaylı değerlendirilecek oldukları durumlardan da çoğu kez çekinirler. Toplumsal be­cerileri genelde düşüktür (göz ilişkisi kuramama gibi) ve anksiyetenin başkalarınca da gözlenebilir olan bul­gularını (soğuk ve yapışkan eller, titremeler, sesin titremesi gibi) sergilerler.

Özgül sosyal fobide topluluk önünde konuşamama gibi belirli bir duruma özgül olarak anksiyete gelişmesi gözlenirken yaygın sosyal fobide hemen hemen bütün sosyal aktivitelerde (ko­nuşmayı başlatmak ya da sürdürmek, küçük grup­lara katılmak, karşı cinsle çıkmak, üstleriyle konuş­mak, eğlenmek amacıyla düzenlenen toplantılara katılmak gibi) anksiyete oluşur.

Sosyal fobi şu durumlarda ortaya çıkabilir:

Topluluk içinde konuşma

Partiye katılma, yabancılarla tanışma gibi sosyal aktiviteler

Bir iş yaparken başkaları tarafından izlenme

Patron veya amir gibi üstleri ile konuşma

Karşı cinsten birileri ile tanışma veya buluşma

Umumi tuvaletleri kullanma

Telefonda konuşma

Başkalarının yanında yazı yazma

Herkesin içinde yüz kızarması veya kontrolünü kaybetme korkusu v.b.

Bu hastalar korktukları durumlarla karşılaştıklarında anksiyeteleri artar. Örneğin sosyal fobisi olan bir öğrenci ders anlatmaya kalktığında dili tutulur, yüzü kızarır, söyleyeceklerini unutur, herkes ona bakıyormuş gibi gelir ve bu nedenle performansı düşer. Bu hastalar korkularının anlamsız olduğunun farkındadır ancak korkularına engel olamazlar. Sosyal fobinin utangaçlıktan ayrılması gerekir. Yeni bir ortama giren veya yeni insanlarla tanışan hemen herkes az da olsa anksiyete yaşayabilir, ancak bu her zaman rahatsızlık olarak tanımlanamaz. Bu anksiyetenin sosyal fobi olarak tanımlanabilmesi için sıkıntı duyan kişilerin sosyal ortamlardan kaçınması gerekir. Sosyal fobiklerin en önemli özelliği de sıkıntıyı duymamak için yaptıkları bu kaçınma davranışlarıdır. Utangaç insanlar yeni bir ortama girdiğinde sıkıntı duyabilirler fakat sıkıntıya girmemek için sosyal aktivitelerini kısıtladıkları pek görülmez. Ayırıcı tanıda buna dikkat etmek gerekir. Hastaların hissettikleri anksiyete çok şiddetli olmakta ve bu duyguları yaşamamak için başvurdukları kaçınma davranışları bu kişilerin evde, işte, okulda ve diğer sosyal ortamlarda performansını düşürmekte ve ilişkilerin bozulmasına yol açmaktadır. Okul başarısı düşmekte, işte verim azalmakta veya eşler arasında sorunlar ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan sosyal izolasyon kişiyi çoğu zaman depresyona sürüklemektedir. Bir başka yaklaşımda ise kişiler bu sıkıntılarından kurtulabilmek için alkol kullanımına yönelmektedir. Yapılan araştırmalarda bu hastalarda alkol ve madde bağımlılığı normal topluma göre daha sıktır. Bunun en önemli nedeni alkolün hastalar tarafından anksiyete giderici olarak kullanılmasıdır.

Çevrede başka kişi veya kişiler, özellikle de yabancı kişiler, sosyal fobi hastasının şiddetli bir kaygı, sıkıntı, huzursuzluk ve utangaçlık duymasına yol açar. Bu durumda sosyal fobik şu tepkilerin bir kısmını veya tamamını gösterir:

- Yüz kızarması

- Ses titrernesi

- Konuşamayacağı, tutulup kalacağı duygusu

- El titremesi

- Herkesin kendisine baktığı, kendisini eleştirdiği hissi, küçük düşme endişesi.

Sosyal fobiklerin en büyük tasası topluluk önünde konuşmaktır. Kendi evlerinde ve aile üyeleri arasında genellikle rahat ederler. Özellikle makam sahibi kişiler karşısında yukarıda saydığımız belirtilerin ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Karşı cinsle konuşmak sosyal fobili bazı insanlar için başlı başına bir problemdir. Sosyal fobikler arasında bekarlık oranı yüksektir. Kimi sosyal fobikler ise topluluk önünde mesela yemek yemek gibi bazı davranışları yapmaktan sıkıntı duyarlar.

Sonunda sosyal fobiğin hayatı bir ıstıraba döner. Öğrenci ise okulda öğretmen kendisine soru sorduğunda kalkıp cevap vermek, öğretmen ise ders anlatmak sosyal fobik için büyük bir işkencedir. Pek çok sosyal fobik devlet dairesine, bankaya gidip işini yaptıramaz. Bazıları telefonla bile konuşamaz. Ağır vakaların sokağa çıkmaya, bakkala gitmeye, biletçiden otobüs bileti almaya bile tahammülü yoktur. Bunlar sonunda kendilerini eve hapsederler, okulda başarısız olurlar, çalışma hayatları sona erer.

Sosyal fobiye diğer anksiyete bozuklukları, duy­gudurum bozuklukları, madde kullanım bozuklukla­rı ve bulimiya nervoza eşlik edebilir. Sosyal fobi, genellikle bu rahatsızlıkların öncesinde bulunur. Yaygın sosyal fobisi olanlarda çekingen kişilik bo­zukluğu sıklıkla bulunur.

Sosyal Fobi Kimlerde ve Ne Sıklıkla Görülür?

Sosyal fobinin yaşam boyu görülme sıklığı % 3-­13 arasında değişmektedir. Genellikle ergenlik yıllarında başlayan ve tedavi edilmez ise müzmin seyreden bir bozukluktur. 25 yaşından sonra başlayan sosyal fobi vakası nadirdir. Zorlanılan ya da küçük düşürücü bir yaşantıdan sonra birden başlayabileceği gibi, ses­sizce de başlayabilir ve yavaş yavaş gelişebilir. Yaşam olaylarına göre dalgalanmalar gösterebilir. Ancak sosyal fobikler genelde rahatsızlık başladıktan 15-20 yıl soma doktora giderler. Çünkü sosyal fobinin tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu bilmezler ve bozukluğu kişiliklerinin bir parçası olarak görürler.

Kadınlarda da erkeklerde de görülebilir. Toplum örneklemlerin­de kadınlarda 1,5–2 kat daha sık olmakla birlikte sosyal fobi yüzünden doktora başvuranlar daha çok erkeklerdir.

Sosyal Fobinin Sebebi Nedir?

Sosyal fobi, ırsiyetin orta derecede katkıda bulunduğu bir hastalıktır. Akrabaları arasında sosyal fobik olan kişilerin bu hastalığa yakalanma riski bir miktar daha yüksektir. Sosyal fobiklerin beyinlerinde bir takım kimyasal ve elektriksel bozukluklar olduğu, yapılan incelemeler sonucunda anlaşılmıştır. Bazı ilaçların sosyal fobi tedavisinde oldukça etkili olması, sosyal fobinin temelde “beyin faaliyetinde bir bozukluk” olduğu tezini doğrulamaktadır.

Sosyal fobinin genellikle utangaç, çekingen, kendine güveni düşük, reddedilmeye duyarlı, ama başkaları üzerinde olumlu intiba bırakma arzusu duyan kişilerde ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu kişiler başkaları tarafından beğenilmediklerinde bunun değer ve sosyal mevki kaybına yol açacak bir felaketle sonuçlanacağını inanırlar.

Yani sosyal fobi, bazı kişilik özellikleri zemininde ve bazı ailelerde daha kolay gelişen bir ruhsal hastalıktır.

Sosyal Fobi İyileşir Mi?

Sosyal fobi günümüzde oldukça iyi tedavi edilen bir rahatsızlıktır. Ama tedavi edilmediğinde o kişi için ağır sonuçlara yol açabilir.

Öte yandan bugün radyoda ve televizyonda program yapan ve bu işi de başarıyla yürüten çok sayıda iyileşmiş sosyal fobik vardır. Ancak çoğu sosyal fobik tedavi başvurusunda bulunmamakta, zor bir hayata katlanmak zorunda kalmaktadır.

Sosyal Fobi Nasıl Tedavi Edilir?

Sosyal fobinin tedavisinde iki silahımız vardır:

1- İlaç tedavisi

Günümüzde sosyal fobi tedavisinde oldukça etkili olan, bağımlılık yapmayan, uyku-sersemlik gibi yan etkilere yol açmayan ve kalıcı düzelme sağlayabilen birtakım ilaçlar vardır. İyi bir ilaç tedavisiyle kimi zaman psikoterapiye dahi gerek kalmadan kişi dertlerinden kurtulmaktadır.

2- Psikoterapi

Psikoterapi, sosyal fobi tedavisinde oldukça etkilidir. Sosyal fobilerde genellikle “Bilişsel-Davranışçı Terapi” denilen psikoterapi yöntemi uygulanmaktadır. Bu psikoterapi ile hastanın kendisi ve dış dünya ile ilgili hatalı ve abartılmış düşünceleri ortaya çıkarılır ve bu hatalı düşünceleri düzeltilir. Bu kişinin kaygı yaratan ortamlarla ve durumlarla başa çıkma yeteneği arttırılır ve böyle durumlar sırasında neler yapması gerektiğini ve nasıl baş edebileceğini öğrenir. İlaç tedavisi bırakıldıktan sonra bu sosyal kaygıların tekrar ortaya çıkma olasılığını en aza indirmek için mutlaka psikoterapi tedavisi yapılması önerilir.

Sosyal fobi durumunuzu ve belirtilerinizi test etmek istiyorsanız buraya tıklayın.

Yorumlar  

#1 murat akkus 24-09-2012 23:40
İyi günler, 29 yaşındayım ismim Murat. Bana yardımcı olursanız size minnettar olurum çünki cok kötüyüm. Rahatsızlıgm; çok içe kapanığım, beynimden genecleri karşı cinse ifade edemiyorum, karşımdaki insanla kontak koramıyorum ve konuşmaktan hep çekiniyorum, günde konustugum sözler sayılı diyebilirm çünki hep susma hissi geliyor içimden, konuşmak istemiyorum ve bu açıdan sosyal arkadaşım hiç yok. Korkuyorum endişeleniyorum , hep ölüm geliyor aklıma ve herseyden vargeçiyorum o an. Kendimi rahat hissedemiyorum, basımda bir ton yük varmış gibi sanki, içimde sürekli bir çarpıntı oluyor sonra karıncalanma ve baygınlık hissi giriyor ve beynime sıkıntı giriyor, gözlerim kararcak gibi oluyor o an ölüm aklıma geliyor. Çok korkuyorum, birseyi yapmaya başladığım zaman hemen sıkılıyorum ve cabuk vazgeciyorum nolur bana yardım edin allah rızası için.
#2 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 25-09-2012 12:26
Merhaba Murat Bey,
Sizin yaşadığınız sıkıntıları çok iyi anlıyorum. Daha önce veya halen bu şikayetleriniz için hiç psikiyatrik yardım aldınız mı veya alıyormusunuz bilmiyorum ama eğer almıyorsanız bir an önce bir psikiyatri hekimine başvurmanızı öneririm. Nerede yaşadığınız da belirtmemişsini z ondan dolayı da size en yakın nereye ve kime gitmeniz konusunda bir öneride bulunamıyorum. "İletişim" bölümünden bizimle itribata geçerseniz size yardımcı olabilecek bir isim de önerebilirim.
Saygılarımla.
#3 fatih 22-02-2013 16:17
İyi günler.Adım FATİH.19 yasındayım. Sanırım ki benim sorunumda Murat beyinkinden pek farklı değil. Konuşmayı hiç sevmeyen biriyimdir, hep içe dönük her şeyi içime atarım, toplum içinde söz aldığımda heyecandan dilim tutulur kıp kırmızı kesilir terlemeye başlarım. Daha öncede muhtemelen alay etmişlerdir bunun için hiçbir yerde konuşmayı sevmem, sadece kendisine güven duyduğum kişilerle konuşurum. Bunu aşmamda sizden yardım bekliyorum şimdiden teşekkürler...
#4 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 26-02-2013 13:31
Merhaba Fatih Bey,
Bu şikayetiniz için daha önce bir psikiyatri hekimine başvurmadıysanı z bir an önce başvurmanızı öneririm. Ayrıca Bilişsel Davranışçı Psikoterapi tedavisi de almanızı öneririm. Bulunduğunuz şehri bize bildirirseniz size bu konuda yardımcı olacak birisini de öenerebiliriz.
Saygılarımızla.
#5 Hüseyin 03-12-2013 23:44
Merhaba. Ben de 29 yaşındayım. Burada sayılan durumların çoğu bende var. Kısaca hikayemi anlatayım. Bu durumun yaklaşık 3 yaşımdayken babamın vefat etmesiyle başladığını düşünüyorum. Annem ve anneannemle beraber yaşıyorduk. Bana fark ettirmek istemeseler de sıkıntıların farkındaydım. Çoğunlukla negatif düşünceler ve olaylar, işlerin ters gitmesi, maddi manevi sıkıntılar içinde büyüdüm. Babasızlığın ezikliği ile özgüvenim gelişmedi. İlköğretim ve lisede de bu sıkıntılar devam etti. Arkadaş edinemiyordum. Topluluk içinde konuşmaktan kaçınıyordum. Dikkatleri üzerime çekmekten korkuyordum. Kendimi dışlanmış ve ezik hissediyordum. Birkaç sene psikiyatri uzmanı kontrolünde ilaç tedavisi gördüm, psikoterapi aldım. Öyle böyle üniversiteyi bitirdim işe başladım. Şu anda eskisinden daha iyi hissediyorum kendimi. Biraz da olsa kendime güvenim geldi. Ama tam olarak düzelmedi. Topluluk içinde konuşmaktan kaçınma devam ediyor. İş veya arkadaş ortamında muhabbete giremiyorum dinleyici pozisyonundayım . Bana soru sorulursa o zaman birkaç cümle konuşuyorum. Bir hata yaparsam gülünç bir şey söylersem rezil olurum diye düşünüyorum. Karşı cinsle duygusal yakınlaşma iletişim kurmak çok zor. tavsiyeler?
#6 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 05-12-2013 22:08
Size tavsiyem belli bir süre daha psikoterapi desteği almanızdır. Daha önce nasıl bir psikoterapi desteği aldığınızı bilemiyorum ama önerim Bilişsel Davranışçı Psikoterapidir. Bu terapi sırasında size önerilen alıştırmaları sık sık yaparsanız kaygılarınız ve sıkıntılarınız giderek azalacaktır.
Saygılarımızla.
#7 aykut 09-12-2013 22:36
merhaba ben aykut öncelikle selamlarımı sunarım size birşey danışacaktım ben cok cekıngen ve utangac biriyim ve toplu ortamlarda genelde susan ve soru soruldugunda cevap veren biriyim ve tanımadıgım biriyle hayatta rahat konusamam tanımam lazım tanıdıgım ve sureklı bır arada oldugum kısılerde cok haşır neşirim ama tanımadıgım bırı geldıgı zaman hep susarım sonra yürürken kendımı kasarım yamuk yumuk yürüdügümü söylerler ben bu durumdan sıkıldım tedavısı varmı acaba bana lütfen yardımcı olurmusunuz?Bu arada istanbul pendıkte yasamaktayım doktor bey
#8 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 14-12-2013 14:47
Merhaba, bu tarif ettiğiniz şikayetler sosyal fobi veya sosyal kaygı bozukluğu dediğimiz duruma çok uymaktadir. Size onerim Bilişsel Davranışçı Psikoterapi yapan bir psikiyatri uzmanına veya klinik psikoloğa gitmenizdir. Bir araştırma yaparsanız İstanbul Anadolu yakasında bu tür terapi yapan bir uman mutlaka bulabilirsiniz. Yine de bulamazsanız KDTD Derneği'nden yardım alabilirsiniz. KDTD Derneği merkezi Bağdat Caddesinde bulunmaktadır.
Saygilarimla.
#9 Ayhan 18-04-2014 02:25
23 yaşındayım kendımı bildim bileli hep efendı suskun oldugumu soylerler.çünkü ben bunu dusundurecek hareketler yapıyorum.örneğ in konusmak ıstememe ragmen rahat olamıyorum ve bazen bırsekılde konusurken acaba dıyorum ya yanlıs bırsey mı yaptım. ne dedım ne konustum gıbısınden. biraz utangacım ve rahat olamıyorum. hayatımı degıstırecek bır ınsan yok oldugu zamanlarda cok farklıydım cunku kendımı yalnız ve gucsuz hıssetmıyordum sadece biraz morale guzel seylere ıhtıyacım var ne onerebilirsiniz bu arada doktora gıtmeyı dusunmuyorum cunku doktor gıttıgım zaman hemen bırden olacak gıbı gelıyo ve olmayınca daha kotu oluyorum cunku umudum kalmıyor
#10 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 18-04-2014 18:25
Size önerim bir psikoterapiste gitmenizdir. Bu psikoterapist doktor da olabilir psikolog da, tercih size kalmış. Ancak şikayetlerinizi n çabuk geçmesi için ilaç tedavisi desteği de almanızı oneririm.
Saygılarımla.
#11 canan 22-04-2014 22:00
merhabalar 23 yasımdayım yalnız benim fobim sosyal bir fobi değil,ismini bile telafuz etmekten bile nefret ettiğim fare bu konuda ne yapabilirim artık bu hayvanın adını bile duydugumda nefes alamıyorum ayaklarımda titreme başlıyor en son bugun hastanelik oldum.Bana yardı etmeniz istiyorum hemde çok acilllllll:((((
#12 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 24-04-2014 22:08
Merhaba, sizde Özgül Fobi dediğimiz bir fobi türü var. Daha önce bu konuda psikoterapi desteği aldınız mı bilemiyorum ama ehil bir psikoterapistte n alacağınız psikoterapi desteğinden fayda görebilirsiniz. Bizimle "iletişim" bölümünden iletişime geçerseniz sizi yönlendirebiliriz.
Saygılarımla.
#13 Mustafa 25-04-2014 00:27
Psikoterapi işe yarar birtsey anlıyorum ama bunların dışında onerebileceğini z seyler var mı ?
#14 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 21-05-2014 19:27
Psikoterapi dışında ilaç tedavisi de alabilirsiniz. Bir psikiyatri hekimine başvurursanız size yardımcı olacaktır.
Saygılarımla.
#15 fobik 16-07-2014 14:19
Uzun yıllardır sahip olduğum bir rahatsızlık sosyal fobi. İlaç tedavisi aşamasındayım. Kesinlikle tedavi gerektiren bir rahatsızlık. Farkındalık söz konusu olduğu için "Korkacak bir şey yok" şeklindeki telkinler faydasız oluyor.

Bu arada, http://www.sosyal-fobi.net/forum/ sosyal fobiye sahip olan insanların takıldığı bir site. Faydalı bilgilere de ulaşabilirsiniz .
#16 selen 01-08-2014 19:54
Psikoterapi de yaptıınız şeyler neler bilgi verebilirmisini z
#17 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 01-09-2014 21:51
Sosyal fobi nin psikoterapi sinde kişinin kendisi ve diğer insanlarla ilgili yanlış ve işlevsel olmayan düşüncelerini ortaya çıkarıp bunların daha işlevsel düşüncelerle değiştirilmesi için çalışma yapılır. Ayrıca kişinin sosyal becerilerini arttırmak ve geliştirmek için de çalışmalar yapılır.
Saygılarımla.
#18 özgür 27-10-2015 09:31
Sosyal fobinin tedavisi bulunmamaktadır . İlaç takviyesiyle birlikte gerektiği söylenen ne kişsel çaba nede bikinen hiç bir psikoterapi tekniği işe yaramaz. Sağlık bakanlığının pahallı diye ısrarla Türkiyeyr getirmediği bir ilaç var 35 yıldır denemediğim bir tek o kaldı. Doktora gittiğimde bile tedavisi yok diyerek bu ilaçtan bahsediyorlar gerçekten komik ve üzücü :)
#19 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 12-01-2016 23:32
Sosyal Fobi tedavisi mümkün oln bir rahatsızlıktır. Sizdeki durumun sosyal fobi mi yoksa çekingen kişilik boukluğu mu öncelikle onun ayrımının yapılması gerekiyor. Çekingen kişilik bozukluğu veya Şizoid kişilik bozukluğu gibi bir durum varsa o zaman tedavisi daha zordur ve daha uzun süreli psikoterapiye ihtiyaç vardır. Sosyal fobinin asıl tedavisi de ilaçtan çok psikoterapiye olur. Anlaşılan siz ehil birinden psikoterapi almamışsınız.
Saygılarımla.
#20 İkm_27 25-02-2016 20:46
Hocam bende aynı şekilde sosyal fobi ve utangaç lik vardır bana tedavi için size nasıl ulaşabilirim
#21 Uzm. Dr. Mustafa CANBAZOĞLU 10-01-2017 22:26
Bu sitenin İletişim kısmından bana ulaşabilirsiniz .
Saygılarımla.

Yorum yapma yetkiniz yoktur.

BİLGİLENDİRME

Bu site ruh sağlığı alanında insanlarımızı bilgilendirmek, eğitmek ve yardımcı olmak amacı ile hazırlanmıştır. Bu sitede size verilen bilgiler sizi tedavi amacına yönelik değildir. Bir sorununuz varsa öncelikle ruh sağlığı alanında çalışan uzman bir kişiye başvurmanızı öneririz.

Ziyaretçi Sayısı

01.11.2009 tarihinden itibaren gelen ziyaretçi sayısı
2008126
BugünBugün154
DünDün430
Bu HaftaBu Hafta1730
Bu AyBu Ay6299
ToplamToplam2008126
Çevrimiçi Ziyaretçi: 3